Sepsis Onderzoeksgroep

Radio5 besteedt aandacht aan sepsisonderzoek

Tom Herlaar heeft in zijn programma Open Huis aandacht besteedt aan het winterslaaponderzoek, wat mogelijk kan leiden tot de ontwikkeling van een nieuw geneesmiddel voor sepsis. Klik hier om het fragment te beluisteren.

RTV Noord zendt item over sepsisonderzoek uit

Radio/TV Noord heeft aandacht besteed aan het onderzoek van Hjalmar Bouma naar de mogelijkheden om beschermingsmechanismen van winterslapers toe te passen in patiënten met sepsis. Centraal hierin staat de rol van waterstofsulfide (H2S), waar de onderzoeksgroep waartoe Bouma behoort een medicijn op ontwikkelen.

De Nierstichting ondersteunt de sepsisgroep

De Nierstichting maakt door een financiële bijdrage het mogelijk om het project "Renal energiecrisis acuut nierfalen tijdens sepsis: relevantie en therapeutische mogelijkheden van het behoud van mitochondriale functie in de nier" uit te voeren, door een Kolff Grant toegekend aan Hjalmar Bouma. Acuut nierfalen wordt meestal veroorzaakt door sepsis, wat op zijn beurt de belangrijkste doodsoorzaak van patiënten op de intensive care unit (ICU) is. Het optreden van nierfalen is een sterke risicofactor voor overlijden en is zodoende geassocieerd met een drievoudig hogere sterfte tijdens sepsis. In dit project willen we acuut nierfalen in sepsis trachten te voorkomen door het behoud van de mitochondriële functie, en tevens de effecten van mitochondriële schade op de nierfunctie en overleving na sepsis op lange termijn verkennen. Het project start op 1 april 2017 en zal 4 jaar duren. Klik hier voor meer informatie.

Sepsis database

Contactpersoon: Drs. T.J. Olgers

Sinds februari 2016 wordt met behulp van het 'studenten sepsisteam' een grote hoeveelheid gegevens prospectief verzameld worden van alle patiënten die met (verdenking op) infectie en / of sepsis op de spoedeisende hulp (SEH) worden gezien. Deze gegevensverzameling loopt zeven dagen per week van 8.00 tot 21.00 uur. Deze grote databank zal gebruikt worden om meerdere studieprojecten, die momenteel worden uitgevoerd, van gegevens te voorzien.

Machine-learning

Contactpersoon: Drs. V.M. Quinten

Vroegtijdige en agressieve behandeling van sepsis patiënten is van essentieel belang ter reductie van morbiditeit en mortaliteit. In 30-50% van de gevallen komen sepsis patiënten via de spoedeisende hulp (SEH) binnen en wordt daar gestart met de behandeling. Ondanks behandeling verslechtert echter meer dan 20% van de patiënten tijdens de eerste 48 uur van opname. Niet direct ingrijpen bij verslechtering, kan leiden tot (onverwachte) intensive care opname, orgaan falen, shock of zelfs overlijden. Het ontbreekt bij sepsis echter aan een goede manier voor detectie en vroegtijdig waarschuwing bij verslechtering. Kleine studies buiten de SEH suggereren dat verslechtering in meer dan 80% van de gevallen voorafgegaan wordt door vitale functie veranderingen, vaak zelfs uren tot dagen voor de klinische manifestatie. De veranderingen worden meestal niet door het behandelteam opgemerkt. Bij sepsis patiënten is het beloop vitale functies over de tijd onbekend en daarnaast of detectie van een bepaald beloop vroegtijdig kan waarschuwen voor verslechtering. Vroegtijdige waarschuwing zou ertoe kunnen leiden dat een vroegtijdige interventie gestart kan worden om erger te voorkomen. De reactie van het menselijk lichaam op sepsis gezien kan worden als een complex non-lineair systeem. Een dergelijk systeem komt van nature in een stabiele toestand, zelfs wanneer alle variabelen en hun interacties permanent en ogenschijnlijk chaotisch veranderen. Bij continue en nauwkeurige meting van vitale functies, is hoge variabiliteit geassocieerd met gezondheid en afname in variabiliteit met ziekte. Deze variabiliteit zouden informatie kunnen bevatten die verloren gaat bij reguliere discrete waarden bij de monitoring van patiënten. Identificatie van variabiliteitspatronen kan een vroegtijdige waarschuwing voor verslechtering bieden, zodat op de verslechtering geanticipeerd kan worden. Daarom zijn wij de SepsiVit studie gestart in januari 2017. Doel van deze studie is: onderzoeken of patronen in (variabiliteit van) vitale functies geschikt zijn als vroegtijdige waarschuwing voor verslechtering. Patiënten met sepsis worden hiervoor gedurende de eerste 48-uur in het ziekenhuis aangesloten op een mobiele bewakingsmonitor, waarbij vitale functies 48 uur lang gemeten en opgeslagen worden. De gemeten vitale functies worden vooralsnog ‘offline’ geanalyseerd. Uiteindelijk doel is het realiseren van een ‘real-time’ machine learning waarschuwingsmodel voor verslechtering op basis van vitale functies.

Winterslaap

Contactpersoon: Dr. H.R. Bouma

Acute nierschade is vaak het gevolg van bloedvergiftiging, ofwel sepsis (ontstekingsreactie als gevolg van een infectie). Patiënten met acute nierschade veroorzaakt door sepsis hebben een fors verhoogd overlijdensrisico tijdens sepsis, maar hebben ook na sepsis een hoger risico op chronische nierschade en overlijden. Omdat niet goed bekend is hoe sepsis leidt tot nierschade, is de huidige behandeling beperkt tot antibiotica en ondersteuning van de bloedsomloop. Vooronderzoek heeft aangetoond dat uitval van mitochondriën, de ‘energiecentrales’ van de cellen, een belangrijke rol speelt in het ontstaan van nierschade. De oorzaken zijn een tekort aan energieproductie en de vorming van vrije zuurstofradicalen. Winterslapende dieren zijn in staat om periodes met een sterk verminderde stofwisseling en lichaamstemperatuur ("torpor"), afgewisseld door korte periodes met normalisatie van de stofwisseling en lichaamstemperatuur ("arousal") te doorstaan, zonder tekenen van orgaanschade. Specifieke adaptaties stellen de dieren in staat om de functie van mitochondriën te handhaven, oxidatieve schade te beperken en zich te beschermen tegen celdood. Het ontrafelen van de precieze moleculaire mechanismen die winterslapers in staat stellen torpor en arousal te zonder orgaanschade te doorstaan, kan mogelijk bijdragen aan de ontwikkeling van een geneesmiddel om nierschade bij patiënten met sepsis te voorkomen.

Mitochondriële schade

Contactpersoon: Dr. H.R. Bouma
Sponsor: de Nierstichting

Patiënten die de acute fase van sepsis overleven, lopen ook na ontslag uit het ziekenhuis een hoog risico op het ontwikkelen van ouderdomsgerelateerde ziekten, zoals diabetes mellitus, chronische nierziekte en hart-/vaatziekten. Daarnaast hebben zij een grotere kans om vroegtijdig te overlijden ten opzichte van leeftijdsgenoten die geen sepsis hebben gehad. Schade aan mitochondriën, de ‘energiecentrales’ van de cellen, speelt een belangrijke rol in het ontstaan van orgaanschade tijdens sepsis. Het is echter niet bekend of deze schade na sepsis weer hersteld wordt. Opmerkelijk is dat ook normale veroudering gepaard gaat met geleidelijke achteruitgang van mitochondriële functie en schade, wat op zijn beurt is gerelateerd met het ontstaan van ouderdomsgerelateerde ziekten. Versnelde veroudering van mitochondriën zou kunnen verklaren waarom patiënten na sepsis een verhoogde kans op ouderdomsgerelateerde ziekten en vervroegd overlijden hebben. Het meten van mitochondriële schade mogelijk helpen om patiënten te identificeren die een verhoogd risico lopen op complicaties, en tijdig maatregelen te kunnen nemen om dit risico te verlagen.